De totstandkoming van het Maaslandpark in het Groot Handelsgebouw

Vanaf 18 mei 2024 is het Maaskantpark in het Groot Handelsgebouw open voor publiek. Blooming Buildings is vanaf het begin betrokken geweest bij de ontwikkeling van deze verborgen stadsoase in het hart van Rotterdam. We nemen je graag mee in de totstandkoming van een dergelijk grootschalig en complex project. 

Een tuinontwerp in de geest van architect H.A. Maaskant

Het Groot Handelsgebouw was in 1953 het paradepaardje van de wederopbouw in het gebombardeerde Rotterdam. Inmiddels is het een Rijksmonument, wat de opdracht om de binnentuin vorm te geven er niet eenvoudiger op maakte. 

Want bij een Rijksmonument mag je niks aan het oorspronkelijke ontwerp veranderen. De aanpassingen die je doet, zijn ontworpen in de geest van de architect en moeten eenvoudig te verwijderen zijn. Een van de voorwaarden: elke toevoeging moet binnen een dag kunnen verdwijnen. Normaal gesproken werken wij het liefst in de volle grond, maar vanwege deze eis gebruiken we verplaatsbare bakken. In dit geval zijn het relatief kleine bakken die speciaal ontworpen zijn om gevuld met aarde en planten te kunnen verplaatsen. Door ze strak tegen elkaar aan te zetten en de aarde over de randen heen te laten lopen, creëren we toch een gevoel van eenheid. 

De tuin van het Groot Handelsgebouw heet Maaskantpark, een eerbetoon aan architect Huig Maaskant, die het gebouw samen met Ir. Willem van Tijen heeft ontworpen. In de keuze van de bakken en het kleurgebruik van de beplanting hebben wij nadrukkelijk aansluiting gezocht bij Maaskants visie. De kleur van de bakken correspondeert met de kleur van de detaillering van het gebouw. En de plaatsing en maatvoering van de bakken is geheel in lijn met het ritme van het gebouw. Om dit te perfectioneren hebben we samengewerkt met de architecten die historisch onderzoek hebben gedaan. De mastervisie voor het gebouw ontwikkelden we met Monumentenzorg van de gemeente Rotterdam. 

Een ander gegeven dat de complexiteit vergrootte: door de hoogte van het gebouw en diverse overkappingen wisselen felle zon en diepe schaduw elkaar af. Op sommige plekken dringt zelfs nooit zonlicht door. Normaal gesproken zou je dan met plantenbelichting kunnen werken, maar ook hiervoor geldt: het is een Rijksmonument, er kan geen extra belichting worden toegevoegd. Gelukkig bestaan er ook planten, zoals de Aspidistra en de Fatsia, die minimaal onlicht nodig hebben en het hele jaar door groen blijven.

Een gebruikersruimte met historische waarde

We houden niet alleen rekening met de historische waarde van een gebouw, ook (of beter gezegd: juist) voor de huidige gebruikers wilden wij er een aantrekkelijk park van maken. 

Oorspronkelijk was het Groot Handelsgebouw een pand dat ruimte bood aan de vele bedrijven die tijdens het bombardement op Rotterdam waren verwoest. Het gebouw had een unieke feature: een binnenstraat langs meerdere verdiepingen waar vrachtwagens konden laden en lossen. Als knipoog naar dit verleden hebben wij deze rijbaan omgetoverd tot een sierlijke allee met aan weerszijden beplanting.

Ook vandaag de dag biedt het GHG ruimte aan verschillende kantoren en winkels. Het personeel kan gebruikmaken van het Maaskantpark om even uit de alledaagse drukte te ontsnappen, inspiratie op te doen, een buitenvergadering te organiseren of zelfs een potje petanque te spelen.

De beplanting: meer dan 550 plantensoorten verdeeld over bijna 100 m2

Het volledige project hebben we opgeleverd in twee fases. In de eerste fase voorzagen we de rijbaan van beplanting. In de tweede fase hebben we een deel van de balkons, het terras van wat eens restaurant Engels was en de buitenkant vergroend. Vanaf juni 2024 wordt het Maaskantpark verlengd tot en met de hellingbaan.

Voor het terras hebben we veel citrusplanten toegevoegd. De balkons krijgen een kleurverloop: onderaan is de beplanting donker, hoe hoger je komt, hoe lichter het wordt. Om helemaal bovenaan te eindigen in het wit. Onze ontwerper Harry Pierik, beplantingstovenaar én aspirant dichter, noemt dit graag de ‘Zeven Treden naar de Hemel’. 

In de eerste fase hebben we al ongeveer 400 verschillende soorten planten verwerkt. Fase twee kende circa 350 verschillende soorten, waarvan 150 nieuwe. Bij elkaar kun je in het Maaskantpark dus meer dan 550 verschillende plantensoorten vinden. We hebben alles uit de botanische kast getrokken: heesters, bomen, klimplanten, vaste planten, eenjarigen, varens, grassen, bloemen en knollen: het is er allemaal. En toch is het gelukt om hier één geheel van te maken. Eenheid in verscheidenheid is één van onze uitgangspunten. Zo zorgen we ervoor dat je het hele jaar door iets verrassends kunt ontdekken. En dat insecten, vogels en andere dieren het jaar rond voedsel kunnen vinden. Met andere woorden: die 550 verschillende planten doen heel veel voor de biodiversiteit.

Goed beheer is essentieel om het Maaskantpark optimaal te laten floreren

Om al deze planten mooi en gezond te houden, is regelmatig beheer essentieel. Ook hier zorgt de monumentale staat van het GHG voor de nodige complexiteit. We konden immers op grote delen geen computergestuurd irrigatiesysteem aanleggen, iets wat we normaal wel doen. Elke plant heeft een andere waterbehoefte. Een dergelijk systeem weet precies hoeveel een plant nodig heeft, hoeveel regen er is gevallen en kan dus heel gedoseerd water toevoegen. In dit geval kan dat echter niet en moeten grote gedeeltes met de hand bewaterd worden. Voor het Groothandelsgebouw werken we met een tuinbaas die twee keer per week langskomt om water te geven en de beplanting te verzorgen. 

Maar neem vooral zelf een kijkje. En als je dat doet, maak dan vooral foto’s, deel het met je netwerk en zeg het voort. We hopen dat de schoonheid en diversiteit van het Maaskantpark inspireren om ook andere stedelijke gebieden te verfraaien met hoogwaardige beplanting. Zodat er nog veel meer natuur komt in de stad van de 21e eeuw.